Deze lantaarnpaal is tweeënhalf meter hoog en weegt meer dan honderd kilogram. In de sokkel is het wapenschild van Roeselare en het jaartal 1891 te zien.
Roeselaars Stadsarchief
In het Roeselaarse Stadsarchief zijn meer dan enkel papieren documenten te vinden. Er staan immers ook heel wat ‘driedimensionale stukken’, gaande van schilderijen en architecturale elementen over archeologische vondsten tot verdwenen straatmeubilair. Eén van de mooiste en 'gewichtigste' voorbeelden van dat laatste is een gietijzeren lantaarnpaal uit 1891 die in de benedengang van het stadsarchief naast de liftkoker staat.
De straatlantaarn is ruim tweeënhalf meter hoog en meer dan honderd kilogram zwaar. Het bijzondere aan deze straatlantaarn zit hem in de sokkel. Hierop is in reliëf immers het wapenschild van Roeselare (een dubbel kruis op een witte achtergrond) en het jaartal 1891 te zien.
Oorsprong van de lantaarnpaal
Waar komt deze lantaarnpaal nu vandaan? Eind december 1888 besliste het Roeselaarse stadsbestuur om vanaf 1889 alle petroleumlantaarns in Roeselare te vervangen door gaslantaarns. Deze opdracht wees men toe aan de Compagnie Générale du Gaz pour la France et l’Etranger, zowat de voorloper van GDF SUEZ, het huidige Engie.
De hier besproken lantaarnpaal werd aldus in 1891 toegevoegd aan het Roeselaarse straatdecor. Ze is hol vanbinnen, zodat de gasleiding erdoor kon lopen, en bovenaan stond een glazen lantaarn die er jammer genoeg niet meer is. Voorbeelden van dergelijke lantaarnpalen in het straatbeeld zijn te vinden op Erfgoedbank Midwest, zoals in de Ooststraat, op de Grote Markt en op het Sint-Amandsplein.
Na 1933
Vanaf 1933 ging men geleidelijk over op elektrische openbare verlichting, waardoor de gaslantaarns stilaan vervangen of geëlektrificeerd werden, zeker in de periode na WOII. De meeste gietijzeren lantaarnpalen die Roeselare rijk was, zijn zo op de schroothoop geëindigd.
Als je echter goed kijkt, zal je op meerdere Roeselaarse gevels nog de weelderig versierde gietijzeren muurvariant van de gaslantaarns terugvinden. De enige bewaarde lantaarnpaal uit deze vervlogen periode is echter in het Roeselaarse Stadsarchief te vinden. Tot voor de renovatie kon je ze trouwens ook nog in het Roeselaarse Wielermuseum – het huidige KOERS – aanschouwen.
Bronnen
- Excellente Cronycke – Het verhaal van het Roeselaarse gas (1) Van olielamp tot gaslantaarn: De Weekbode – nr.12 – Vrijdag 19 maart 1976 – p.10.
- Excellente Cronycke – Het verhaal van het Roeselaarse gas (2) Een gaslong voor West-Vlaanderen: De Weekbode – nr. 13 – Vrijdag 26 maart 1976 – p.8.
- Excellente Cronycke – Het verhaal van het Roeselaarse gas (3) Belgische steekvlammen in Italië: De Weekbode – nr.14 – Vrijdag 2 april 1976 – p.7.
