De voorbije jaren ontwikkelden Erfgoedcel Brugge en Erfgoedcel TERF beiden een geslaagd aanbod rond reminiscentie. Met het project ‘Dieper graven in het geheugen’ investeerden we samen in het in een participatief en verdiepend traject rond herinneringen en erfgoed in samenwerking met 6 West-Vlaamse woonzorgcentra. Dit met steun van de Vlaamse overheid. In februari 2020 werd het project opgestart door Veerle Van Buggenhout, maar werd door alomgekende reden uitgesteld. Tussen mei 2022 en oktober 2022 werd het project gefinaliseerd door Margot Logier.
Via drie proeftuinen werd gezocht naar mogelijkheden om het uitleenaanbod van de erfgoedcellen te verdiepen en verrijken. Hiertoe wordt intens samen gewerkt met de ergotherapeuten van de deelnemende woonzorgcentra en zorgde een kennisgroep voor begeleiding, reflectie en evaluatie. Op donderdag 20 oktober 2022 werden de resultaten van het project gedeeld op een dialoogdag voor de zorg- en erfgoedsector.
De voorbije jaren ontwikkelden Erfgoedcel Brugge en Erfgoedcel TERF beiden een geslaagd aanbod rond reminiscentie. Vanaf februari 2020 investeren we samen in het project ‘Dieper graven in het geheugen’, een participatief en verdiepend traject rond herinneringen en erfgoed in samenwerking met 6 West-Vlaamse woonzorgcentra. Dit met steun van de Vlaamse overheid.
Proeftuin 1: actief aan de slag met de vertelkoffers
In deze proeftuin organiseerde projectmedeweker Veerle een aantal welzijnsactiviteiten die voortbouwen op de vertelkoffer ‘Vrije tijd’ (Erfgoedcel TERF) en de Huiselijke Hoekjes (Erfgoedcel Brugge).
Daarbij stonden verschillende vrijetijdsthema’s op het programma: we vierden Roeselare Kermis met een geanimeerde kermisquiz waarbij alle zintuigen werden aangesproken, maakten een reis rond de wereld aan de hand van een koffer souvenirs, schudden onze ledematen los tijdens een fit-o-meter langs de Huiselijke hoekjes en reden de Tour de France in eigen huis. Een aantal van de activiteiten uit deze proeftuin werden uiteindelijk verwerkt in de mijmerdozen (proeftuin 2).
Proeftuin 2: ontwikkeling van mijmerdozen
Reminiscentie is tot op vandaag een methodiek die vooral wordt ingezet door begeleiders in woonzorgcentra. In deze proeftuin wakkerden we op een speelse manier ook een gesprek aan tussen bewoners en hun mantelzorger(s). Hiervoor gingen we aan de slag met thema’s die de bewoners beroeren en een wisselwerking tussen hen mogelijk maken zoals de liefde, een uitstap naar zee of het wielrennen. Verschillende innovatieve werkvormen en methodieken werden hierbij uitgetest. Partners haalden herinneringen op aan hun eigen huwelijksdag met voorwerpen en foto’s uit de mijmerdoos ‘Verliefd, verloofd, getrouwd’, moeder en dochter beluisterden samen het zintuiglijk hoorspel ‘Aan zee’ en dompelden zich onder in gezamenlijke strandherinneringen, of families speelden samen het interactieve bordspel ‘De koers is van ons’.
Met compacte pakketten en een uitgebreide handleiding, hopen wij dat ook mantelzorgers en familieleden in gesprek willen treden rond het verleden. De vijf mijmerdozen (Verliefd, verloofd, getrouwd; Aan zee; De kermis; De koers en De tuin) zijn opgebouwd rond het idee dat mantelzorgers en familieleden deze kunnen gebruiken voor een één-op-één contact, maar zijn net als de vertelkoffers ook te gebruiken in groep.
Proeftuin 3: intergenerationeel contact
Vernieuwend in dit project was het opzetten van intergenerationele contacten. Zo ontvingen 4 woonzorgcentra 6 klassen uit het 5de en 6de leerjaar voor een vertelnamiddag van één uurtje. De leerlingen kregen voorafgaand het bezoek een les rond het opzet van de namiddag en uitleg over dementie en erfgoed. Als inleiding werd ook een rondleiding gegeven in het woonzorgcentrum.
Leerlingen en bewoners ontdekten samen de mijmerdozen (uit proeftuin 2). Een gezellige babbel en spontaniteit primeerde en was het hoofddoel van het intergenerationeel contact. Dat de leerlingen aan de hand van de mijmerdozen en de gesprekken met de ouderen ook iets bijleren over het dagelijkse leven van vroeger was daarbij mooi meegenomen.
De voorbereidende les, het opzet van de vertelnamiddag en de nabespreking vormen samen een lessenpakket waarbij leerkrachten zelf aan de slag kunnen gaan. Woonzorgcentra die interesse hebben om een vertelnamiddag te organiseren kunnen met dit lessenpakket aankloppen bij een school in de buurt.
Dialoogdag: een ontmoeting tussen zorg- en erfgoedsector
Op donderdag 20 oktober 2022 werd het project ‘Dieper graven in het geheugen’ afgerond met een dialoogdag in het teken van herinneringen, erfgoed en ouderenzorg.
Zo’n 65 geïnteresseerden uit de zorg- en erfgoedsector namen deel. In de voormiddag deelden we de projectresultaten en lieten we enkele inspirerende ervaringsdeskundigen uit beide sectoren aan het woord. Na de lunch maakten deelnemers kennis met het nieuwe (en bestaande) uitleenaanbod van Erfgoedcel Brugge, Erfgoedcel TERF en partners. In de namiddag werd een verdiepend keuzeprogramma voorzien dat beide sectoren met elkaar linkt en inspireert om met herinneringen en erfgoed aan de slag te gaan.
We bundelden onze ervaringen en tips voor het gebruik van de mijmerdozen en intergenerationeel contact in een projectrapport. Je kan het hieronder downloaden.
Documenten
- ProjectverslagDiepergraveninhetgeheugen.pdf 1,2 Mb
